Dat we overtollige energie kunnen opslaan als vet weet iedereen inmiddels wel uit ervaring! Bij de ene is het vet duidelijk zichtbaar maar bij de ander niet, dit noemen we ’SKINNY FAT’. Maar wat zorgt er dan voor dat we vet opslaan en hoe kun je ervoor zorgen dat jouw lichaam het opgeslagen vet weer gaat verbranden? Dat hoop ik in dit artikel voor je te verduidelijken. Ik hoop dat wanneer je het proces beter begrijpt ook makkelijker in staat bent je voeding en leefstijl keuzes daarop aan te passen en vetverbranding tot stand kunt brengen. 

Maar onthoudt: optimale gezondheid is de onderliggende en voornaamste doelstelling en vet-verbranden het logische gevolg! 

ALLES IN HET LICHAAM GEBEURT MET EEN REDEN
Eerst is het belangrijk om te weten dat er in het lichaam niets ‘per ongeluk’ gebeurt. Elk fysiologisch proces is een gemeenschappelijke samenwerking tussen hormonale signalen. Of ons hart sneller of langzamer klopt of dat de calorieën die we eten worden verbrand of worden opgeslagen als lichaamsvet, wordt voor een overgroot en belangrijk deel gecontroleerd door onze hormonen. Het grootste probleem van overgewicht (teveel vet) is dus niet persé de calorieën die we eten, maar hoe (en óf) ze (wel) in het lichaam worden gebruikt. Het hormoon dat daarin een cruciale rol speelt, is insuline. 

HET VETOPSLAG HORMOON: INSULINE
Insuline is een hormoon da o.a als taak heeft vet op te slaan, een belangrijke en functionele taak waardoor we ‘energie reserves’ hebben in tijden van nood. Je kunt zo overleven wanneer het eten schaars is door de opgeslagen energie uit je lichaam te verbranden. Maar door te lang of te vaak hogere insuline niveaus zal ons lichaam meer en meer voedselenergie opslaan als lichaamsvet en ook op ongewenste plekken. Overgewicht is een hormonale ontregeling en we worden ‘vet’ (c.q. zwaarder) omdat we ons lichaam de hormonale signalen hebben gegeven om lichaamsvet op te gaan slaan. 

VEROORZAAKT INSULINE OVERGEWICHT?
Die hypothese is eenvoudig te testen met de vraag: ‘Als je insuline aan een willekeurige groep mensen geeft, zullen ze dan vet worden?’. Het antwoord daarop is JA, dat bleek uit deze studie. Mensen die regelmatig insuline gebruiken en artsen die het voorschrijven, zijn zich hier al bewust van: des te meer insuline je geeft, des te meer overgewicht je krijgt. Veel studies hebben dit aangetoond, insuline veroorzaakt gewichtstoename. Overgewicht is dus een hormonale disbalans. Er is altijd gedacht en verteld dat enkel overtollige calorieën overgewicht veroorzaakt waardoor de ‘behandeling’ was om minder calorieën te eten, maar deze methode heeft op lang termijn gefaald. Want wanneer een teveel aan insuline overgewicht veroorzaakt, is het duidelijk dat we als ‘behandeling’ de insulineniveaus in balans moeten brengen. 

METABOLE FLEXIBILITEIT CREËREN 
Voordat we het gaan hebben over hoe je de insuline niveaus in balans kunt brengen, is het belangrijk om te weten over metabole flexibiliteit; dit is de mate waarin wij als mens in staat zijn om te wisselen tussen 2 soorten brandstoffen. Hierboven hebben we het gehad over het opslaan van vet en de rol dat het hormoon insuline daarin speelt maar hoe zit het dan met het verbranden van dat opgeslagen vet? Wanneer gaat je lichaam nou vet verbranden…? Dit is dé grote vraag en bekende uitdaging van velen.. en omdat je dit leest, waarschijnlijk ook voor jou! Ik ga het je proberen uit te leggen :-). 

Er zijn 2 soorten brandstoffen die we van nature kunnen gebruiken om energie uit vrij te maken, namelijk: GLYCOGEEN (lees: suiker) en VET. 
Van nature ‘loopt’ ons lichaam op een mengsel van Glycogeen en Vet, waardoor we ‘metabool flexibel’ zijn en in staat zijn om zowel Glycogeen als Vet te verbranden voor energie. Dat betekent dan ook, dat wanneer er geen voedsel aanwezig is, we energie vrij kunnen maken uit opgeslagen vet-voorraden. Dit maakt ons als mens weerbaarder en flexibel. 

Echter in de huidige maatschappij gebruiken de meeste mensen vooral glycogeen als brandstof om energie uit te maken en zijn ze niet meer effectief (lees: metabool flexibel) in het gebruiken van vet als brandstof voor energie. Hoe kan dat!? Dit kan o.a. komen doordat de glycogeen (suiker) voorraad continu aan wordt gevuld en vol zit door het eten van suiker en veel zetmeel-rijke koolhydraten. Hierdoor gaat de insuline spiegel (lees: bloedsuikerspiegel door aanmaak van insuline) te vaak omhoog en bereikt het hoge levels waardoor suiker zich omzet tot vet. Wanneer er dus genoeg glycose (uit suikers en andere koolhydraten) in het bloed blijft circuleren zal het lichaam hier energie uit blijven halen en wordt het opgeslagen lichaamsvet niet ‘aangesproken’. Wanneer dit over een lange tijd gebeurt wordt je lichaam steeds minder flexibel in het switchen van energiebron.

Om VET te verbranden is het dus essentieel om het insuline hormoon te controleren en in balans te brengen.

DE WERKING VAN BEIDE BRANDSTOFFEN 
BRANDSTOF 1: GLYCOGEEN (DE OPSLAGVORM VAN SUIKER)
– Koolhydraten worden omgezet in glycogeen (ketens van glucose), dit is de opslagvorm van suiker. Vervolgens wordt dit opgeslagen in de lever en deels in de spieren en kan het gebruikt worden voor energie.
– Het is de snelst beschikbare energie voor het lichaam maar creëert minder energie als vet.
– De opslag is beperkt en het overschot wordt opgeslagen als vet
Deze suikeropslag en verbranding kun je zien als je KOELKAST in de keuken: je kunt er maar beperkt in opslaan maar je kunt er wel snel ‘bij’ om energie uit te halen.

BRANDSTOF 2: VET 
– Vet wordt opgeslagen in vetweefsel en in vetdruppeltjes in verschillende organen (in de gezonde situatie vooral in de spieren)
– Het is de minste snelle beschikbare energie voor het lichaam maar creëert meer energie als suiker
– De opslag is onbeperkt
Deze vetopslag en verbranding kun je zien als je VRIEZER in de kelder: je kunt er extra veel in opslaan, maar je kunt er minder snel ‘bij’ om energie uit te halen.

Gelukkig kun je je lichaam trainen weer ‘metabool flexibel’ te worden en kun je de schakeling maken naar het verbranden vet. Dit kan wanneer de juiste voorwaarden daarvoor aanwezig zijn en je lichaam zich ‘veilig’ voelt om dit te doen. Een gezond gewicht is dan een logisch gevolg.  

HET INSULINE HORMOON CONTROLEREN OM VET TE VERBRANDEN VOOR ENERGIE
Ik wil graag de 2 grootste factoren bespreken die een effect hebben op de insuline spiegel: eten en stress.

FACTOR 1: ETEN
Wanneer we iets eten heeft dit een direct effect op de hoeveelheid insuline dat het lichaam aangemaakt en tegenwoordig:
– Eten we MEER voedsel dat insuline stimuleert (vele suikers en zetmeel rijke koolhydraten)
– Eten we VAKER hetzelfde insuline-stimulerende voedsel 

Hierdoor kan het dus zijn dat je vet blijft opslaan en/of het niet meer in staat bent te verbranden. Wanneer je vet wilt gaan verbranden is het essentieel om te kijken naar wat en wanneer je eet:

Stap 1: leer WAT je eet
Wat je eet bepaald hoe de insulinespiegel is na de maaltijd en het is daarom slim om jezelf bepaalde voedingsgewoontes (keuzes) aan te leren die het insuline niveau laag houdt, omdat insuline de fysiologische trigger is voor vetopslag. Hier is niet een specifiek ‘streng’ dieet voor nodig en het kan zelfs worden bereikt met een koolhydraat rijk dieet… echter hangt het er vanaf welke koolhydraten je kiest en hoe vaak je ze kiest.

Laat je maaltijden daarom ontstaan uit ‘whole foods’, deze zullen de insuline niveaus verlagen en zo krijgt je lichaam de nutriënten binnen die nodig zijn bij het verbranden van vet op een gezonde manier. Wat je kunt doen om vet te verbranden:
– Laat langzame (vezelrijke) koolhydraten zoals groente en sommige fruitsoorten de basis vormen van je maaltijden
– Denk om je inname van goede vetten. Vetten leveren dus veel energie en zullen je dus ook langer verzadigen waardoor je minder vaak trek zult hebben
– Denk om je inname van kwalitatieve eiwitten
– Verlaag je inname van snelle koolhydraten uit suikers en zetmeel rijke koolhydraten (uit aardappelen en granen) 

Stap 2: Leer WANNEER je eet
We eten tegenwoordig vaak en hebben daarom vaak lang-aanhoudende hoge insuline levels. Hoe hoog deze stijgt is zoals je hebt gelezen afhankelijk van wat je eet. Hoe vaak deze stijgt, is afhankelijk van hoeveel je eet, soms kan dus wel eens effectief zijn om minder vaak (lees: niet minder) te eten als je vet wilt verbranden. 

Wanneer je namelijk niks tot je neemt, is dit technisch bekend als ‘vasten’. Dit gebeurt automatisch al tijdens je slaap natuurlijk! Dit geeft je lichaam de tijd om al het voedsel te verteren, de voedingsstoffen te verwerken en de rest te verbranden voor energie om je vitale organen en spieren te voeden. Om een stabiel gewicht te behouden, is het belangrijk om het voeden en vasten in evenwicht te houden. Dit kún je zo doen:

– Geef je lichaam minimaal 12 (tot soms 14) uur rust door niks te eten tussen je laatste maaltijd van de dag en je eerste maaltijd van de volgende dag
– Laat ook eens 4-5 uur zitten tussen je maaltijden
– Wanneer je eet en wanneer je drinkt, eet rustig aan en eet tot je voldaan en verzadigd bent.
– Probeer 2-3 uur voor het slapen niks meer te eten, je spijsvertering werkt dan half zo goed en zorgt in de meeste gevallen voor meer (vet) opslag.


..Check eens bij jezelf wat jou signalen en triggers zijn om te eten. Waarom eet je? Heb je trek, is het ‘n gewoonte, is het uit gezelligheid, is het om een sociale reden of is het een emotionele trigger? (blij, moe, stress etc.)? 


FACTOR 2) STRESS
Je weet nu dat WAT en HOE VAAK we eten een grote rol speelt bij de aanmaak van insuline…. maar er is nog een grote speler, namelijk STRESS. Hoe werkt dat?

We weten dat wanneer ons lichaam stress ervaart het stress hormonen produceert. Cortisol is er daar een van en dat heeft vervolgens weer als effect dat het insuline hormoon stijgt. Wanneer het gevaar verdwenen is zullen de hormonen weer tot normale niveaus dalen, echter wanneer de stress in het lichaam blijft, zal de insulinespiegel hoog blijven. 
Vet-verbranding werkt dus niet goed wanneer je slaap tekort hebt, te hard werkt of hoge levels van emotionele en psychologische stress ervaart! Zie hier een lijst van alle mogelijke stressoren!

Verminder je stressoren om vet te verbanden:
– Check de lijst uit dit artikel en maak een overzicht van alle stressoren die bij jou aanwezig zijn
– Pak je stressoren aan, verminder ze of leer ermee omgaan zodat je lichaam niet in de ‘stress reactie’ blijft hangen.

AANVULLENDE TIPS OM INSULINE ‘GEVOELIGER’ TE WORDEN EN MEER VET TE VERBRANDEN: 
– Beweeg of train eens op een nuchtere maag na minimaal 5 uur niets gegeten te hebben. Je hebt meestal voldoende glycogeen-voorraad en zo train je je lichaam om vetten te gebruiken als brandstof. Door dit regelmatig te doen zal je lichaam beter kunnen schakelen. (#VET)
– Stel je bloot aan kou, dit activeert je bruine vetweefsel
– Beweeg meer door de dag heen
– Implementeer 1 minuut durende (intensieve) beweegmomenten vóór de maaltijden zoals opdrukken, squats, lunges of burpees, dit maakt het lichaam gevoeliger voor de koolhydraten (glucose/suiker) uit de maaltijd en het helpt de ontstekingsreacties na het eten te verlagen

Ik hoop dat ik je met dit artikel antwoorden, ideeën en handvaten heb gegeven waarmee je verder kunt! 

Mocht je een boodschappenlijst, recepten-inspiratie of hulp nodig hebben bij het veranderen van je eetgedrag, neem dan vrijblijvend contact op.

Keep Rocking The Change!
Karen Nijssen | Functioneel Geneeskunde Gezondheidscoach

*Disclaimer: de informatie in dit artikel is alleen bedoeld voor educatief gebruik; en is geen vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose en/of behandeling. Vraag altijd advies aan jouw arts of andere gekwalificeerde zorgverleners als je vragen hebt over een medische aandoening en voordat je een dieet, supplement, fitness of ander gezondheidsprogramma uitvoert. Bij voorkeur doe je dit op advies van jouw dokter, huisarts en/of aanvullend, medisch specialist.